مجله گربه سانان و محیط زیست

_{تصویر پلنگ در منطقه حفاظت شده قمصر و برزک کاشان، تصویر از علیرضا نادری ، باز نشر در صدا و سیما}

حالا بعد از مدتها دو منطقه حفاظت شده در استان اصفهان از جمعیت پلنگ برخوردار هستند ، پناهگاه حیات وحش عباس آباد در نائین و حالا با ثبت حضور پلنگ در منطقه حفاظت شده قمصر و برزک در کاشان(توسط علیرضا نادری).

منطقه عباس آباد نایین ، منطقه کلیدی و کریدوری مهم برای پلنگ است ، این منطقه با توجه به پیوستگی که با پارک ملی سیاه کوه اردکان و همچنین بند انارک و سپس منطقه بزرگی ، خارو و یخاب در جنوب پارک ملی کویر دارد زیستگاهی بسیار مهم برای پلنگ است.

_{لاشه ماده پلنگ بدست آمده از منطقه سروآباد استان کردستان ، 1398 ، تصویر از اداره محیط زیست کردستان ، بازنشر در مشرق}

در دی ماه 98 گزارشی در سایت سازمان محیط زیست منتشر شد ، مبنی بر اینکه لاشه یک قلاده پلنگ در شهرستان سرو آباد ، در استان کردستان بدست آمده است. این پلنگ ماده بوده است و ظاهرا دلیل مشخصی برای مرگ آن گزارش نشده است ، گرچه برخی از منابع احتمال مرگ در اثر سم را داده اند ولی هنوز داده رسمی در این مورد منتشر نشده است.

_{پلنگ ، پارک ملی گلستان ، بهراد فرخنده ، عصر ایران}

در مطلب قبلی بخش اول وقتی گراز در منو نیست منتشر شد ، حالا قسمت دوم :

در مجموع در طول پروژه ، 77 سرگین و 12 باقیمانده شکار پلنگ جمع آوری شد و همچنین 75 گزارش شکار که مجموعا منجر به شکار 113 سمدار شده بود جمع آوری گردید .

آنالیز اطلاعات سرگین ها و باقیمانده شکار پلنگ نشان داد که بیشترین فراوانی طعمه را به ترتیب گراز (67 %) ، بزکوهی (18%) ، قوچ و میش اوریال (13%) و مرال (2%)  در میان طعمه ها دارند.

_{تصویر زیبای محمود شکیبا از پلنگ در پارک ملی گلستان . باز نشر در سرزمین من} 

وقتی گراز در منو نیست ، ارزیابی رقابت در شکار بین گوشتخواران و شکارچیان غیر مجاز

بهره برداری بیش از حد از حیات وحش برای گوشت پدیده فراگیری است ، که بسیاری از گونه ها را به انقراض کشانیده است . این الگو چه به صورت شکار چه به صورت دامگذاری ، شبکه های غذایی را تحت تاثیر قرار می دهد ، از آنجاییکه گونه هایی که هدف قرار میگیرد ممکن است نقش مهمی در رژیم غذایی گوشتخواران داشته باشد . یک پژوهش جدید نشان می دهد که انسان به طرز غیر منصفانه ای ، یعنی 1.9 برابر بیشتر از تمام شکارچیان طبیعی از گونه ها بهره برداری می کند ، این تحقیق بر روی جوامع شکارچی انجام شده است .

_{یوزپلنگ در منطقه کوه بافق ، 1392 ، تصویر از انجمن یوزپلنگ ایرانی و محیط زیست یزد ، بازنشر در iew.ir}

یوزپلنگ آسیایی روزهای سختی را در ایران میگذراند . یوزها به نوبت در حال واگذاری قلمروهاشان در فلات مرکزی ایرانند. در زیستگاههای جنوبی مدتهاست که یوز ماده ای گزارش نشده است و در زیستگاههای شمالی ، تنها در توران یوز ماده وجود دارد و البته طبق گزارش جدیدی در چاه شیرین سمنان یوز به ثبت رسیده است که هنوز جنسیت آنها اعلام نشده است.

اما در گذشته در برخی از مناطق شاخص بارها گزارش شده بود که دوربین های تله ای در منطقه ای هم از یوزپلنگ و هم از پلنگ ، دقیقا در یک نقطه تصویر گرفته اند . دو تا از شاخص ترین این زیستگاهها ، پارک ملی کویر و منطقه حفاظت شده کوه بافق بوده اند .

_{پلنگ ، پارک ملی گلستان ، تصویر از موسسه حیات وحش میراث پارسیان}

بخش دوم (بخش اول را اینجا بخوانید ) : تا به حال تعدادی تحقیق در مورد طعمه های پلنگ در ایران صورت گرفته است . یکی از جامع ترین آنها تحقیقی است که المیرا شعر بافی بر روی پلنگ های پارک ملی گلستان انجام داده  است . در طی این تحقیق مابین اسفند 1387 تا اسفند 1388 از دو منطقه تنگه گل (جنگلی) و دگرمانلی (استپی)  در پارک ملی گلستان ، مجموعا 113 سرگین مورد بررسی قرار گرفت ، در این سرگین ها گونه های زیر بیشترین حضور را داشتند : گراز (54%) ، قوچ و میش (18%) ، کل و بز (9%) و دام (8%) ².

_{پلنگ آفریقایی در تلاش برای شکار تشی(نمونه آفریقایی) ، Dave Hamman ، بوتسوانا}

در زیستگاههای ایران تشی (با نام علمی Hystrix indica) یکی از آشناترین جونده هاست ، دلایل مختلفی وجود دارد که این جونده را مشهور کرده است ، یکی از شاخص ترین ها اعتقاد برخی مردم محلی به شفا بخشی گوشت تشی است ، تشی که در برخی نواحی چوله و سیخور هم نامیده می شود ، در باور بسیاری از مردم گوشتی دارد که درمان درد مفاصل است ¹، باوری که البته تابحال از نظر علمی من تاییدیه ای برای آن ندیده ام .

_{یکی از مشهورترین و زیباترین تصاویر پلنگ در ایران ، پارک ملی تندوره ، سید بابک موسوی ، باز نشر شده در iew.ir}

در مطلب قبلی قسمت اول را مطالعه کردید ، حال قسمت دوم آیا پلنگ گونه مناسبی برای پرچمدار شدن است ؟ اما انتخاب یک گونه پرچمدار چه ویژگی باید داشته باشد ؟

منصوره ملکیان و محمود رضا همامی در کتاب مبانی زیست شناسی حفاظت برای انتخاب گونه پرچمدار 10 شرط میشمارند ، این 10 شرط را با پلنگ تطبیق میدهیم :

_{یکی از زیباترین تصاویر یوزپلنگ آسیایی در ایران ، 1391 ، نایبندان طبس ، دوربین تله ای ، انجمن یوز پلنگ ایرانی}

در زیست شناسی حفاظت (Conservation biology) ، مبحثی تحت عنوان گونه پرچمدار  (Flagship species) وجود دارد ، گونه پرچمدار ، گونه ای است که بر مبنای آسیب پذیر بودن ، جذابیت یا شاخص بودن برای جلب حمایت مردم انتخاب می شود.

گونه پرچمدار معمولا شامل گونه های کاریز ماتیک بزرگ هستند  که محبویت زیادی در میان مردم دارند.

_{پلنگ ، پارک ملی تندوره ، سید بابک موسوی ، بازنشر شده در sib.ir}

در رابطه متقابل گرگها و گربه سانان حرفهای زیادی زده شده است . به خصوص در رابطه با دو گربه سان بزرگ کشورمان یعنی پلنگ و یوزپلنگ آسیایی نظریاتی ارائه شده است که حضور یکی از این گونه ها میتواند حضور دیگری را نفی کند .

در پارک ملی کویر مرکزی ، همزمان با کاهش گزارش یوزپلنگ آسیایی ، شاهد افزایش گزارش گرگ بودیم. مستند تنهاوش که قبلا در مجله گربه سانان به آن پرداختم ، به این مسئله اشاره میکند که همزمان با کاهش ثبت تصویر یوز در پارک ملی کویر در دوربین های تله ای ، تصاویر به ثبت رسیده از گرگ افزایش می یابد .