لاشه ماده پلنگ بدست آمده از منطقه سروآباد استان کردستان ، 1398 ، تصویر از اداره محیط زیست کردستان ، بازنشر در مشرق
در دی ماه 98 گزارشی در سایت سازمان محیط زیست منتشر شد ، مبنی بر اینکه لاشه یک قلاده پلنگ در شهرستان سرو آباد ، در استان کردستان بدست آمده است. این پلنگ ماده بوده است و ظاهرا دلیل مشخصی برای مرگ آن گزارش نشده است ، گرچه برخی از منابع احتمال مرگ در اثر سم را داده اند ولی هنوز داده رسمی در این مورد منتشر نشده است.
استان کردستان ، یکی از استانهایی است که تداخل منافع زیادی بین مردم محلی و حیات وحش وجود دارد و به نظر میرسد کاهش جمعیت حیات وحش در آن بسیار جدی باشد. گزارش های اندکی در استان کردستان از پلنگ وجود دارد.
در استان کردستان مناطق حفاظت شده زیر وجود دارد :
1- منطقه حفاظت شده بیجار ، با مساحت 31000 هکتار ، در نزدیکی شهرستان بیجار که عمدتا بدلیل زیستگاه مناسب برای قوچ و میش ارمنی شناخته میشود، گرچه در سالهای اخیر آمار مستندی از این منطقه منتشر نشده است، بنابراین نمیتوان دقیق نظر داد که این منطقه هنوز یک زیستگاه کلیدی برای قوچ و میشض ارمنی هست یا خیر. در این منطقه گزارشی از پلنگ منتشر نشده است.
2- منطقه حفاظت شده بدر و پریشان ، در نزدیکی شهرستان قروه ، با مساحت 43000 هکتار ، زیستگاه کل و بز است(سرشماری آن منتشر نشده است) ، ولی گزارشی از پلنگ در آن موجود نیست.
3- منطقه حفاظت شده عبدالرزاق در شرق سقز قرار دارد؛ این منطقه با حدود 44000 هکتار وسعت برای کمک به حفظ جمعیت قوچ و میش ارمنی تاسیس شده است ، گزارشی از پلنگ در آن منتشر نشده است.
4- تالاب زریوار مریوان ، یکی از مهمترین تالابهای غرب کشور است. این منطقه به دلیل پرندگان مهاجر مورد توجه است.
5- منطقه حفاظت شده شاهو و کوسالان ؛ این منطقه با 57000 هکتار، مابین شهرهای مریوان ، سروآباد و کامیاران واقع شده است.
در این منطقه که منطقه اصلی مورد نظر ماست و لاشه پلنگ بالا در همین منطقه به دست آمده است ؛ چندین گزارش مشکوک مشاهده پلنگ وجود دارد که البته تا به حال تصویری از پلنگ در این منطقه بدست نیامده بود و این لاشه یک از گزارش های مستند پلنگ منطقه محسوب می شود.
این منطقه با کردستان عراق هم مرز است و این نشان میدهد مانند بسیاری از مناطقی که قبلا هم بررسی کردیم ( مثلا در مقاله عبور پلنگ از رودخانه ارس) ، در این منطقه هم احتمالا با پلنگ هایی روبرو هستیم که جابجایی بین کشوری دارند.
در سال 1391 که گزارشی از شکار دام اهلی مردم روستای عباس آباد در داخل منطقه توسط پلنگ گزارش شد، (و این گزارش با بررسی محلی محیط بانان تایید شد) ؛ محیط بانهای قدیمی منطقه عنوان کردند که در کوهستانهای مشرف به کردستان عراق پلنگ دیده اند، بنابر این منطقه شاهو و کوساران را میتوان در کنار مناطق تندوره ( تبادل احتمالی پلنگ با ترکمنستان) ، ارسباران و کیامکی ( تبادل پلنگ با ارمنستان و آذربایجان) ؛ منطقه مهمی در تبادل پلنگ با کشورهای همسایه دانست. ضمن اینکه گزارش سال 91 در مورد تنش پلنگ با مردم محلی این احتمال را قوت میبخشد که پلنگ اخیر هم توسط سم به تلافی آسیب به دام محلی از پا در آمده باشد.
لاشه پلنگ در منطقه کوساران ، 1397 ، محیط زیست کردستان ، باز نشر در ایرنا
در سال 1397 هم لاشه تجزیه شده یک پلنگ در روستای عباس آباد منطقه کوساران بدست آمد. در آن لاشه هم آثاری بدست نیامد که بتواند دلیل مرگ را مشخص کند، ولی محیط زیست لاشه را به 5 یا 6 ماه قبل مربوط دانست و به دلیل متلاشی شدن نتوانست جنسیت آنرا گزارش کند.(این گزارش توسط محیط زیست ، اولین گزارش مستند پلنگ از منطقه حفاظت شده کوساران نام گرفت.)
پلنگ ، شهرستان پاوه ، 1397 ، محیط زیست پاوه و محمد رضا خوش فرمان، اولین تصویر پلنگ از استان کرمانشاه ، باز نشر سلام پاوه
گزارش بسیار جالب دیگری هم در نزدیکی جنوب این منطقه در شهرستان پاوه ( منطقه حفاظت شده بوزین و مره خیل ) ، در استان کرمانشاه وجود دارد که بعد از گزارش شکار یک بز اهلی توسط پلنگ ، با کارگذاشتن دوربین تله ای یکی از معدود تصاویر پلنگ در غرب کشور بدست آمد. تنها یکساعت پس از کارگذاری دوربین روی لاشه بزهای کشته شده تصاویر زیبایی از پلنگ ثبت گردید. این منطقه در محدوده مرز ایران و عراق قرار دارد. محمد صادق فرهادی نیا مطلب جالبی تحت عنوان -افراد سرنوشت ساز- در مورد عکس بدست آمده (در مورد دال هایی که بعد از پلنگ به لاشه هجوم می آوردند) نوشته است که در صفحه اینستاگرام شخصی اش میتوانید آنرا بخوانید.
البته این منطقه هم بواسطه تنشهای مرزی در کنار منطقه زیست پلنگ در کنار رود ارس ، منطقه نامنی برای پلنگ ها محسوب میشود. گرچه نباید از یاد برد که کوهستانهای منطقه کردستان عراق بسیار بکر و دست نخورده اند ، در مورد پلنگ های این ناحیه مستندی در دست ساخت میباشد با نام -مهاجرت به میدان مین- ، ساخته محمد رضا خوش فرمان که البته هنوز به مرحله پخش نرسیده است.
فیلم مستند صدیق و پلنگ ، از صفحه اینستاگرام محمد صدیق ، 2019
در آن سوی مرز ، محمد صدیق هم تصاویری بوسیله دوربین تله ای از پلنگ در منطقه اقلیم کردستان عراق تهیه کرده است و مستندی هم درباره تلاش او برای اثبات حضور پلنگ ساخته شده است. تصاویری که از پلنگ در اقلیم کردستان منتشر شده است ، عمدتا به صورت فیلم است و تابه حال من تصاویری که قابل تطبیق خال باشد ندیده ام. ولی به هر حال حضور پلنگ در هر دو ناحیه ایران و کردستان عراق اثبات شده و به نظر میرسد این دو جمعیت ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارند. این تصاویر احتمالا تنها تصاویر پلنگ در عراق و اقلیم کردستان هستند.
برای مطالعه بیشتر ، مطلب مهاجرت گربه های بزرگ را مطالعه کنید.