اولین پلنگ قلاده گذاری شده در تندوره ، تصویر از موسسه آینده ای برای پلنگ ها (اینجا )
هنگامی که پروژه پلنگ پارک ملی تندوره ( تحت عنوان بوم شناسی پلنگ در شمال شرقی ایران ) توسط محمد صادق فرهادی نیا اجرا میشد ، 6 قلاده پلنگ ، زنده گیری شد و رفتار و قلمروشان بررسی شد ، با توجه به نزدیک بودن مرزهای پارک ملی تندوره به مرزهای کشور ترکمنستان ، همیشه این سوال وجود داشت که آیا پلنگها به ترکمنستان هم رفت و آمد می کنند ؟
تصاویری که نقاط ثبت شده بر گردنبند ماهواره ای دو قلاده از این پلنگها نشان داد که این پلنگ ها بعد از خروج از پارک ملی تندوره به سمت مرز ترکمنستان حرکت کردند و در امتداد مرزی ایران و ترکمنستان نقاطی از گردنبد ماهواره ای این پلنگها ثبت شد . (منبع )
تصویر از انجمن یوز پلنگ ایرانی ( اینجا )
حال ، تصاویری از یک پلنگ شکار شده در تالش بدست آمده است که با تطبیق این تصاویر با پلنگی که در پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان بدست آمده همخوانی دارد و نشان دهنده مهاجرت قطعی پلنگ بین ایران و جمهوری آذربایجان است ، ( منبع ) قبلا نیز پیش بینی شده بود که پلنگها در محدوده قفقاز جا به جا میشوند ( اینجا ) .
مرزهای بین المللی امروز در خاورمیانه ، آسیای میانه و قفقاز شامل استحکامات بتنی ، سیم خاردار و خندق است که هرروز بر میزان آنها افزوده می شود . بنابراین قاعدتا نبایستی چندان روی امکان جابجایی گونه ها بین کشورها حساب کرد ، اما در عمل هم همین گونه است ؟
در حال حاضر هم میان ایران و آذربایجان و هم میان ایران و ترکمنستان ، استحکامات مرزی سنگینی وجود دارد که امکان تبادل ژن میان گونه های مختلف به خصوص پلنگ را به شدت کاهش میدهد . به نظر نمیتوان گذر یک پلنگ از این نوار مرزی را یک رویه به حساب آورد و بیشتر باید ان را یک اتفاق قلمداد کرد .
تنها تصویر پلنگ در ارمنستان ، عکس از wwf ( اینجا )
اما سوال اینجاست که این اتفاقها چقدر مصطلح هستند ؟ به تازگی wwf در ارمنستان گزارشی از اولین حضور ثبت شده پلنگ قفقاز میدهد ، الکساندر مالخاسیان ( از wwf ارمنستان ) عنوان می کند که این پلنگ نر جوان ، هنگامی که توله بوده است ، در کوههای نخجوان گزارش شده است و سپس با گذاشتن از مرزهای نخجوان و ارمنستان خود را به ارمنستان رسانده است . قبلا تنها دوربین های تله ای در ارمنستان از دم یک پلنگ تصویر برداری کرده بودند و این اولین تصویر واضح از یک پلنگ در ارمنستان است . این تصویر در حدود 75 کیلومتری ایروان در پناهگاه حیات وحش خسروو بدست آمده است . حدود 5 سال قبل هم تصویر دم یک پلنگ در همین منطقه بدست آمده بود و آخرین گزارش پلنگ به غیر از این تصاویر مربوط به 18 سال قبل است . ( منبع )
اولین تصویر یک پلنگ در سال 2012 در نزدیکی مرز ایران و نخجوان در نخجوان ( منبع )
در گزارش جالبی دیگری از پارک ملی زنگزور نخجوان ، در سال 2012 از یک پلنگ ماده در یک و نیم کیلومتری مرز ایران تصویر برداری شد ، نویسندگان مقاله احتمال دادند که به علت عدم تصویر برداری مجدد در طول یکسال و نیم دوربین گذاری از این پلنگ ، باید متعلق به جمعیتی داخل ایران باشد . ( منبع ) ، گرچه تصاویر دیگری از پلنگ در پارک ملی زنگزور به دست آمده است . نکته جالب اینجاست که منابع ارمنستانی عنوان میکنند تنها پلنگ تصویر برداری شده در ارمنستان احتمالا در کوههای زنگزور نخجوان به دنیا آمده است .
گرچه نویسنده مقاله پلنگ ارمنستان مدارک کافی برای اینکه این پلنگ ،از نخجوان مهاجرت کرده است را ارئه نمیدهد ، اما در صورتی که این نقل قول را قبول کنیم در سال های اخیر پنج پلنگ داشته ایم که به طور مستند سعی کرده اند مرزها را در نوردند ، دو پلنگ در پارک ملی تندوره به سمت مرز ترکمنستان حرکت کردند و دوباره به پارک ملی تندوره برگشتند ، پلنگی به نام هیرکان که از پارک ملی هیرکان جمهوری آذربایجان به کوههای تالش رفت و شکار شد ، لئو پلنگی که حدس زده میشود از کوههای نخجوان به منطقه خسروو در ارمنستان رفته است و پلنگ ماده ای که در پارک ملی زنگزور نخجوان در نزدیکی مرز ایران تصویر برداری شد . این پلنگها سعی کرده اند که از مرزهایی با موانع فراوان عبور کنند ، پلنگ هایی هستند که دوربین های تله ای آنها را شناسایی کرده اند . چند پلنگ وجود دارد که از مرزها عبور کرده اند یا سعی کرده اند عبور کنند ؟ ما فقط 5 تا از آنها را میدانیم . اگر سخت گیر باشیم و نقل قول غیر دقیق کارشناس wwf از ارمنستان را قبول نکنیم ، فقط 4 تلاش از احتمالا دهها تلاش جابجایی مرزی در میان گربه سانان .
برای مطالعه بیشتر ، سایت موسسه آینده ای برای پلنگ ها ( اینجا ) ، سایت انجمن یوز پلنگ ایرانی ( اینجا ) ، اولین گزارش پلنگ در نخجوان ( اینجا ) ، اولین گزارش مستند پلنگ در ارمنستان ( اینجا ) .