برخی مواقع با افرادی برخورد می کنم، که سردرگم برای بازدید از مناطق حفاظت شده تحت نظارت سازمان حفاظت از محیط زیست هستند. در بسیاری از مواقع افراد در مراجعه به سازمان محیط زیست همان پاسخ های کلیشه ای و تکراری را میشنوند، که سالهاست تکرار میشود. تابستان ها به دلیل خشکسالی بازدید از مناطق ممنوع است، زمستان و پاییز فصل جفت گیری است و بهار فصل زادآوری.
سازمان محیط زیست احساس مسئولیتی در مقابل مردم ندارد و اصولا حق تعریف شده ای برای بازدید مردم از مناطق حفاظت شده ایران وجود ندارد. عموما مناطق حفاظت شده زیر ساخت لازم برای حضور مردم را ندارند و محیط بانها وظیفه راهنمایی مردم را به علت کثرت وظایف محوله نمی توانند تقبل کنند.
حتی بسیاری از مواقع سازمان محیط زیست ، مناطق حفاظت شده را به روی مردم محلی که روزگاری در منطقه زمین و آغل داشته اند بسته است.
بسیاری از استانها دلیلی نمی بینند جوابگوی افراد – معمولی – که صرفا به محیط زیست و حیات وحش علاقه مندند باشند. خود من در تماس با چندین اداره محیط زیست برای بازدید از مناطق حفاظت شده، جواب شنیدم که خواستار نامه دانشگاه بودند و اصولا دلیلی نمی دیدند که فردی به جز برای تحقیق وارد مناطق تحت نظر سازمان شود. لذت بردن از مناظر طبیعی و حیات وحش جایی در اهداف تاسیس مناطق حفاظت شده در سازمان حفاظت از محیط زیست ندارد.
هنوز عکس برداری از حیات وحش در استانها به تهران پاس داده میشود (راهی برای از سر باز کردن متقاضیان). در موردی که برای بازدید از پارک ملی یکی از استانهای زاگرس با اداره مربوطه تماس گرفته بودم، محیط طبیعی از من درخواست کرد که درخواست بازدیدم را به تهران بنویسم، هنگامی که سوال کردم دقیقا چه چیزی را باید به تهران منعکس کنم، پشت خط تلفن سکوت کرد؛ کاملا مشخص بود متقاضیان قبلی با همین پاس دادن به تهران رفته بودند دنبال نخود سیاه و او به مراحل بعدی پاس دادن مخاطب فکر نکرده بود. بعد از مدتی سکوت مجددا شروع به آسمان و ریسمان بافتن کرد.
بار دیگر هنگامی که برای بازدیدی در شمال شرق کشور هماهنگ کردم ، مسئول مربوطه تاکید کرد که اجازه تصویر برداری ندارید. ناچار نامه مجدد نوشتم و تاکید کردم که هیچ عکس برداری در کار نخواهد بود. بعد از کمی سر دواندن ، خبر دادند که خیر شما قصد عکس برداری دارید و به همین دلیل اجازه بازدید ندادند.
در حالی که تمام صفحات اینستاگرام پر از تصاویر کل و بز و قوچ میش و پلنگ ایران است ، دلیل این حساسیت روی عدم عکس برداری از حیات وحش واقعا برای من مشخص نیست.
تقریبا در هیچ یک ار مناطق حفاظت شده، مرکز بازدید و اسکان استانداردی وجود ندارد، حتی در مناطق پر طمطراقی مانند پارک ملی گلستان.
در حالی که سازمان محیط زیست با کسری بودجه شدیدی دست و پنجه نرم می کند، حاضر به انجام هیچ اقدام درآمد زایی برای مناطق نیست. سالها تکیه بر بودجه نفتی، باعث شده تفکر درآمد زایی در محیط زیست وجود نداشته باشد.
در حالی که در بیشتر مناطق حفاظت شده جمعیت مناسبی از حیات وحش وجود دارد، سازمان محیط زیست با کمترین ظرفیت گردشگری مناطق را لنگان لنگان جلو میبرد و تعداد محدودی تور در مناطق برگزار میشود (جای شکرش باقی است که معدود افراد علاقه مند و دلسوز این تورها را برگزار می کنند مانند موسسه کاریفان). اما باز هم این سوال بی جواب می ماند که اگر کسی بخواهد به تنهایی به همراه خانواده اش از یکی از مناطق حفاظت شده که با بودجه ملی متعلق به تمام ایرانیان حفاظت میشود بازدید کند، سازمان محیط زیست چه پاسخی برای این فرد دارد؟
مطالب مرتبط :
پارک ملی یلو استون، ما یک نقاش داریم که باید از او تشکر کنیم