پلنگ ، پارک ملی تندوره ، سید بابک موسوی ، بازنشر شده در sib.ir
در رابطه متقابل گرگها و گربه سانان حرفهای زیادی زده شده است . به خصوص در رابطه با دو گربه سان بزرگ کشورمان یعنی پلنگ و یوزپلنگ آسیایی نظریاتی ارائه شده است که حضور یکی از این گونه ها میتواند حضور دیگری را نفی کند .
در پارک ملی کویر مرکزی ، همزمان با کاهش گزارش یوزپلنگ آسیایی ، شاهد افزایش گزارش گرگ بودیم. مستند تنهاوش که قبلا در مجله گربه سانان به آن پرداختم ، به این مسئله اشاره میکند که همزمان با کاهش ثبت تصویر یوز در پارک ملی کویر در دوربین های تله ای ، تصاویر به ثبت رسیده از گرگ افزایش می یابد .
در رقابت غذایی گونه های گوشتخوار که از طعمه های مشترک استفاده می کنند حرفی نیست ، اما هر هم زمانی را نباید به صورت علت و معلول بررسی کرد. پارک ملی کویر همانطور که قبلا هم شرح دادیم ، منطقه ای است جدا از سایر زیستگاههای یوز و جمعیت یوز آن رو به کاهش بوده است. بنابر این نمیتوان براحتی همزمانی افزایش گرگ را به کاهش تعداد یوز مربوط دانست.
در مورد رابطه پلنگ و گرگ نیز همین مسائل عنوان میشود. در بسیاری از مناطق محیط بانان عدم حضور گرگ را به حضور پلنگ نسبت می دهند. من تا به حال مقاله ای که مشخصا این مسئله را بررسی کرده باشد برنخورده ام و طبیعتا اگر پیدا شد ، در مطلب جداگانه ای به آن میپردازم.
گرگ ، پارک ملی سالوک و پارک ملی ساریگل ، تصویر از انجمن یوز پلنگ ایرانی و پروژه آینده ای برای پلنگ ها ، wildlife.ir
اما در رابطه با تاثیر گرگ و پلنگ بر روی یکدیگر، به تازگی مقاله جالبی دیدم که از منظر دیگری به این مسئله نگاه کرده بود و آن تاثیر اجتماعی حضور گرگ بر روی پلنگ است.
محمد صادق فرهادی نیا ، پاول جانسون و لوک هانتر در مقاله ای با عنوان آیا گرگها میتوانند خوشبینی اجتماعی نسبت به پلنگ را تغییر دهند ؟ به این مسئله پرداخته اند.
در این مقاله رابطه 26 روستای واقع در اطراف سه منطقه در شمال شرقی ایران با گوشتخواران بررسی شده است .
سه منطقه شاخص زیستگاه پلنگ ، یعنی پارک ملی تندوره ، پارک ملی سالوک و پارک ملی ساریگل . این 26 روستا در طی سال در تعامل دامهایشان با گوشتخواران این مناطق شامل گرگ ، کفتار ، پلنگ ، وشق (لینکس ) تاثیر زیادی روی آینده گوشتخواران این منطقه دارند.
عمده صدمات به گله از طرف گرگ و پلنگ وارد میشود ، کفتار فقط یکبار در طول دوره مطالعه ( سالهای2013-2014) به دام اهلی حمله کرده است و روستاییان اصولا وشق (لینکس) را نمی شناسند. بنابراین عمده رابطه انسان و گوشتخواران کوهستان های شمال شرقی ایران حول گرگ و پلنگ میچرخد.
پلنگ ، پارک ملی سالوک و پارک ملی ساریگل ، 1394 ، تصویر از future4leopards ، باز نشر شده در iew.ir
این 26 روستا مجموعا 100 گله به داخل این مناطق میفرستند ، گله های دام از بیماری و اتفاقات غیر حمله گوشتخواران بیش از حمله گوشتخواران آسیب میبینند (آنهم با اختلاف بسیار زیاد) و حملات گرگها نیز گرچه از تاثیر بیماری بسیار کمتر است اما از حملات پلنگها خیلی بیشتر است.
نکته ای که در مقاله به درستی به آن اشاره شده است ، این است که حملات گرگها در نهایت میتواند تقابل بین دامداران و گوشتخواران را افزایش دهد ، نکته ای که نباید از آن غافل ماند.
در بسیاری از مناطق پلنگها قربانی خشم دامداران به علت حملات گرگها قرار میکیرند ، طعمه های سمی و تله ها از این دست هستند. در حال حاضر بیمه های وجود دارد که حملات پلنگ را پوشش میدهد ولی در صورتی که بیمه ها حملات گرگها را تحت پوشش قرار ندهد در نهایت این پلنگها هستند که ضرر می کنند.
پلنگ ، پارک ملی سالوک و پارک ملی ساریگل ، تصویر از Future4leopards ، باز نشر شده در iew.ir
من در چندین بار مصاحبه با دامداران در مناطقی مانند پناهگاه حیات وحش عباس آباد نایین (استان اصفهان) ، از دامداران در مورد پیچیدگی های دریافت خسارت از شرکتهای بیمه گلایه هایی دریافت کردم. به خصوص لزوم ارائه لاشه ( گوش دام که علامت گذاری شده است) جزء مراحل سختی است که در صورتی که لاشه از بین رفته باشد مشکلاتی برای دامدار ایجاد میکند( نویسندگان مقاله هم به این نکته در محدوده مورد مطالعه شان اشاره کرده اند).
مهم این است که در صورتی که رابطه دامدار و گرگها مدیریت نشود ، پلنگها هم میتوانند در پروسه خشم دامدار ها از گرگ آسیب ببینند.
مطالب مرتبط : ارتباط متقابل دو گربه بزرگ
منبع :
مقاله Wolves can suppress goodwill for leopards : Patterns of human-predator coexistence in northeastern iran
Mohammad S. Farhadinia, Paul J. Johnson , Luke T. B Hunter , David W. Macdonald , 2017