تصویر پلنگ در جزیره اشک دریاچه ارومیه ، تصویر از اداره محیط زیست آذربایجان غربی ( اینجا )
دوربین مدار بسته موجود بر روی آبشخور جزیره اشک دریاچه ارومیه ، از یک پلنگ در 16 شهریور 1397 تصویر برداری کرد . ( اینجا ) . جزیره اشک یکی از جزایر 9 گانه دریاچه ارومیه و از مناطقی است که در آن گوزن زرد نگداری می شود . این جزیره کیلومتر ها با خشکی فاصله دارد و خشک شدن دریاچه ارومیه باعث شده است امکان ورود پلنگ به این جزیره فراهم شود .
به طور کلی ما چند زیستگاه در ایران داریم که گوزن های زرد باقیمانده از بیشه های دز و کرخه که در سالهای 1342 و 1343 زنده گیری شده اند ، به این مناطق انتقال پیداکرده اند . ابتدا 6 گوزن زنده گیری شده به دشت ناز ساری و پس از تکثیر 167 راس از آنها مابین سالهای 1356 تا 1367 به مناطق مختلفی از کشور از جمله جزیره اشک انتقال پیدا کردند ( پستانداران ایران ، هوشنگ ضیایی )
یکی از بهترین زیستگاهها جزیره اشک دریاچه ارومیه از آب در آمد و گوزن ها به خوبی در ان تکثیر شدند و هوشنگ ضیایی تعداد آنها را در سال 1386 ، 300 راس ( پستانداران ایران ، هوشنگ ضیایی ) بر آورد کرده است . رییس اداره محیط زیست آذربایجان غربی در مصاحبه ای در سال جاری ، آخرین سرشماری را در سال 1394 عنوان می کند و تعداد گوزن های زرد را در جزیره اشک 160 تا 170 راس عنوان میکند . ( اینجا )
هوشنگ ضیایی در کتابش عنوان می کند که تعدادی از گوزن های زرد موفق شده اند با شنا خود را به جزایر نزدیک ( 700 متر شنا تا اسپیر و دو کیلومتر تا کبودان ) برسانند .
در سالهای اخیر ابتدا این سه جزیره در اثر خشکسالی با یکدیگر متصل شدند و بعد از مدتی هم به خاک اصلی استانهای آذربایجان شرقی و غربی متصل شدند که در نتیجه آن گرگ ، روباه و شغال وارد این جزایر گردیده اند . ( اینجا )
یکبار دیگر در سالهای دهه 40 ، سازمان محیط زیست وقت به ریاست اسکندر فیروز اقدام به انتقال دو قلاده پلنگ به جزیره کبودان کرد . این پلنگ ها با مشورت هرینگتون از پارک ملی گلستان زنده گیری و به جزیره کبودان انتقال پیدا کردند . یک پلنگ ماده هفت ساله و یک پلنگ نر دو ساله .
موقعیت سه جزیره جنوبی دریاچه ارومیه و نزدیکترین زیستگاهها به آن ، جنوبی ترین جزیره ، جزیره اشک است . تصویر از google map
جزیره کبودان از مهمترین زیستگاههای قوچ ارمنی در ایران بشمار میرفت و ازدیاد بیش از حد جمعیت قوچ و میش ارمنی در آن زمان مسئله ای برای سازمان محیط زیست شده بود ، بنابر این تصمیم گرفته شد که با زنده گیری پلنگ و انتقال ان و همچنین صدور پروانه شکار قوچ ارمنی این مسئله را حل کنند . در سال 1349 ، کارشناسان سازمان لاشه شکار پلنگ را به طور مرتب از کبودان گزارش میکردند . ( کتاب خاطرات اسکندر فیروز ، اینجا )
البته بعدها دیگر گزارشی از پلنگ های کبودان بدست نیامد .
به هر حال ورود گونه های گوشتخوار ، به خصوص گرگ می تواند زنگ خطری برای اندک جمعیت گوزن زرد جزیره اشک باشد و باید دید جمعیت گوزن زرد چه واکنشی نسبت به این گوشتخواران نشان خواهد داد . به هر حال ذخیره ژنتیکی گوزن زرد در ایران محدود است به چند منطقه که عمده ان متکی به جزیره اشک و دشت ناز ساری است .
اما جالبترمانند آنچه که قبلا در مطلب مهاجرت گربه های بزرگ هم به آن پرداخته شد ، این است که پلنگ ها در ایران بسیار بیشتر از آنچه قبلا تصور می شد جا به جا میشوند . حال باید دید گربه سان مهمان جزیره اشک از ضیافتی که در این جزیره برپاست راضی می ماند ؟ آیا پلنگ دیگری هم ممکن است راه او را بپیماید ؟ آیا در جستجوی جفت به دیگر جزایر محصور در خشکی سر میزند و نهایتا به زیستگاههای خارج از محدوده دریاچه خشک باز میگردد ؟