نژینسکی اولین پلنگ اموری که در سال 2002 از آن در آغاز دوربین گذاری ها تصویر برداری شد، تصویر از wwf russia ( اینجا )
پلنگ آمور دیگر کمیاب ترین گربه بزرگ جهان نیست ، این رتبه را به یوزپلنگ آسیایی واگذار کرده و اکنون در رتبه دوم جهان با جمعیتی حدود 103 قلاده ایستاده است .
با توجه به این که فعالیت های حفاظتی برای نجات یوز آسیایی و پلنگ آمور تقریبا همزمان شروع شدند و هر دو گونه هم تقریبا جمعیت یکسانی داشتند ، بررسی علل موفقیت حفاظت از پلنگ آمور می تواند بسیار راهگشا باشد .
در سال 2000 ، برآورد می شد تنها 30 قلاده از این گربه های بزرگ در جنگلهای روسیه باقی مانده باشند و احتمالا تنها دو قلاده آن سوی مرزهای چین . شکار غیر مجاز و نابودی زیستگاه عوامل اصلی بودند . یوری آدمن ، اکولوژیست wwf در آنزمان نجات پلنگ آمور را ماموریت غیر ممکن نامیده بود .
همه می دانستند که اقدامات شدیدی باید صورت بگیرد ، در سال 2001 طی کارگاهی در خاور دور روسیه در ولادی وستک برای حفاظت از پلنگ آمور ، کارشناسان حفاظت به طور جدی پیشنهاد دادند ، 30 قلاده پلنگ آمور باقیمانده در طبیعت زنده گیری شود تا از نجات آنها در اسارت مطمئن شوند .
یوری دارمن ، اکولوژیست میگفت این کار آنها را از شکار و دیگر تهدیدات حفظ می کرد تا در فرصت مناسب بعد از تکثیر دوباره به زیستگاه معرفی شوند .
در عوض اقدام شدید دیگری توسط wwf رونمایی شد . wwf کمپینی را شروع کرد با عنوان – هر یک از بازمانده ها را حفظ کنیم - با این امید که شکار غیر مجاز پلنگ ها را متوقف کنند و حمایت مردم محلی از پلنگها را جلب کنند . در همین حال دولت روسیه تشویق شد تا به رهبری سرگی ایوانف ، معاون وزیر سابق منطقه حفاظت شده عظیمی برای پلنگهای آمور بوجود آورد . این اقدام تا سال 2012 ادامه داشت تا در نهایت منطقه ای با وسعت 260 هزار هکتار تاسیس شد تا پلنگها با امنیت در آن زندگی و تولید مثل کنند .
تمام ان تلاشها اکنون نتیجه داده است ، جمعیت پلنگهای آمور در پارک ملی – سرزمین پلنگها – ( Land of leopards ) که در سال 2018 به این نام معرفی شد اکنون پذیرای84 پلنگ آمور بالغ و 19 توله و پلنگ جوان است . این یک افزایش هیجان انگیز از 57 قلاده پلنگی است که در سال 2015 در پارک ملی سرشماری شده بودند .این برای اولین بار طی چند دهه است که تعداد پلنگهای آمور از 100 قلاده عبور می کند .
یوری دارمن ، این را نتیجه کار سخت NGO های مشتاق ، دانشمندان و مسئولین دولتی واقعا مسئولیت پذیر می داند ، دستیابی به سه برابر کردن جمعیت پلنگ آمور در وحش آنهم در زیر 20 سال .
در مقام مقایسه باید عنوان شود که در ایران NGO ها با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم میکردند تا امکان کار داشته باشند و دولت به خصوص مجموعه های وزارت راه و بخش معادن و منابع طبیعی هرگز با یک عزم ملی وارد این عرصه نشدند .
بیشترین دلیل افزایش جمعیت پلنگ آمور ، برداشتن فشارهایی است که باعث کاهش جمعیت می شدند ، ولی احتمالا مقداری از آن بخاطر بهبود علمی روش های پایش جمعیت بوده است . شمارش پلنگها حتی در بهترین موقعیت دشوار است ،گربه های منفرد در قلمرو بزرگی پراکنده هستند ، تلاشهای اولیه برای تخمین جمعیت پلنگ های آمور بر اساس شمارش رد آنها بر روی برف بود . دانشمندان مختلف ، روشهای مختلفی را برای تخمین جمعیت استفاده کردند . این به معنای آن است که جمعیت پلنگها در سال 2001 بین 30 تا 44 قلاده بوده است ، حتی با در نظر گرفتن این تخمین باز هم به گفته یوری دارمن ، پلنگ آمور روی لبه خط انقراض حرکت می کرده است .
این مسئله در ابتدا برای یوز آسیایی هم متصور بود ، در ابتدا تصاویر دوربین های تله ای و آمار گزارشات محیط بانها بدون تطبیق خالهای یوز ، باعث بوجود امدن آمارهای غیر دقیق از یوز در ایران شد .
پلنگ آموری به نام تیخایا که یکسال بعد از تصویر برداری بوسیله شکارچیان کشته شد ، روسیه ، تصویر از wwf russia ، اینجا
امروزه نه تنها پلنگهای بیشتری داریم ، بلکه روش دقیق تری برای شمارش جمعیت پلنگهای آمور هم داریم . پارک ملی در حال حاضر شبکه ای از دوربین های تله شامل 400 دوربیت تله ای در وسهت 260 هزار هکتار زیستگاه پلنگ دارد . دانشمندان در حال حاضر می توانند عکسها را مقایسه کنند ، به دنبال الگوی منحصر بفرد خالهای هر گربه بگردند ، تا به آمار جدید جمعیت دست پیدا کنند . آمار جدید از تطبیق تمام تصاویر گرفته شده طی سال 2017 بدست آمده است .
در ایران ما در بهترین حالت بیش از 40 دوربین تله ای برای منطقه با وسعت 1.5 میلیون هکتار مانند منطقه نایبندان طبس در اختیار نداشتیم ، یعنی یک دهم دوربین های پروژه پلنگ آمور برای منطقه ای با 5 برابر وسعت . گرچه اگر جنگلی بودن محیط زیست پلنگ آمور را هم لحاظ کنیم باز هم 400 دوربین تله ای برای منطقه ای 260 هزار هکتاری واقعا رشک برانگیز است . امکانی که ما همیشه حسرت داشتنش را همراه داشته ایم ، به خوبی خاطرم هست در یکی از سفر های پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی به همراه انجمن یوزپلنگ ایرانی در نایبندان طبس در سال 95 تنها حدود 10 دوربین برای پوشش قسمتی از منطقه با حدود نیم میلیون هکتار در اختیار داشتیم و در مورد دیگری هنگامی که پایش پناهگاه حیات وحش عباس آباد نایین را برای امکان سنجی زیست یوز بررسی می کردیم ، در منطقه ای با 350 هزار هکتار وسعت تنها 4 یا پنج دوربین تله ای در اختیار داشتیم .
- افزایش جمعیت پلنگ آمور واقعا هیجان انگیز است – این را جان گودریچ مسئول پروژه ببر موسسه پانترا (موسسه ای جهانی برای حفاظت از گربه های بزرگ ) می گوید ، که روی پلنگ آمور مطالعه کرده ولی در سرشماری حضور نداشته است . او می گوید این افزایش جمعیت امکانات حفاظتی قوی و حمایت دولتی قوی را نشان می دهد . او بر حمایت های روسی تاکید میکند مانند ساخت تونل 450 متری از زیر یکی از مهمترین بزرگراهها ، امکان مهمی که به مهاجرت پلنگ آمور کمک کرد .
این تونل در حقیقت به مهاجرت ببر های امور و پلنگ های آمور از روسیه به چین کمک می کند . همچنین پارک سرزمینی برای پلنگها امکانات ضد شکار غیر مجاز را افزایش داد و مناطقی که بوسیله چرای دام جنگل زدایی شده بودند را احیا کرد
.( اینجا )باز هم مقایسه ساخت تونل برای مهاجرت پلنگ و ببر آمور با معضل جاده آسیایی مشهد که بیشترین تلفات یوز پلنگ آسیایی از یکی از بهترین مناطق ما یعنی پناهگاه حیات وحش توران را گرفته است قابل مقایسه است ، رفع مشکل مهاجرت یوزپلنگ از این جاده علی رغم کمپین های مختلف هنوز نتیجه مناسبی نداشته است .
اولین تصویر بدست آمده از پلنگ آمور در چین در سال 2012، عکس از پناهگاه ملی ببر هانچون ( اینجا )
در همین حال به نظر میرسد جمعیت پلنگ های آمور در آن سوی مرز چین هم در حال بهبود باشد . گرچه سخنگوی پارک ملی سرزمین پلنگها جمعیت های پلنگ آمور در ان سوی مرزها را تنها گمانه زنی میداند ، اما مقالاتی به تازگی منتشر شده است ، طی آن دانشمندان آمریکایی و چینی معتقدند بین 5 تا 7 پلنگ آنسوی مرز زندگی میکنند و همین مقاله نشان می دهد که حداقل 31 پلنگ از مرز بین روسیه و چین عبور کرده اند ، بر اساس شرایط سالیانه تعداد مختلفی پلنگ از خاک چین استفاده می کند و بنابر این اطلاعات هر دو سوی مرز برای ارزیابی جمعیت مورد نیاز است . یوری دارمن عوامل مختلفی برای افزایش جمعیت پلنگ آمور در چین میشمارد ، از جمله تاسیس 3 منطقه حفاظت شده جدید و کمپینی برای جمع آوری دامهای شکارچیان غیر مجاز . چین همچنین در حال توسعه شبکه دوربین های تله ای خود است و به گفته یوری دارمن قرار است اطلاعاتشان را با هم تطبیق بدهند .
گرچه پلنگ آمور هنوز کاملا از خطر رهایی نیافته است ، آنها هنوز هم یکی از در خطر ترین گربه های بزرگ جهان هستند ، در رده دوم بعد از یوزپلنگ آسیایی . پارک ملی در حال حاضر به اندازه حداکثر ظرفیتش طعمه دارد ، بنابر این امکان رشد جمعیت پلنگ ها یک چالش است . در هر حال یوری دارمن عنوان می کند که اکنون پلنگ آمور از لبه انقراض بازگشته است ، این موفقیتی است که ارزش جشن گرفتن دارد .
برای مطالعه بیشتر به مقاله John R. Platt در مورد پلنگ آمور مراجعه کنید ، ( اینجا ) همچنین اطلاعات دوره های مختلف دوربین گذاری در گزارش نهایی پایش جمعیت یوزپلنگ آسیایی در در سایت انجمن یوزپلنگ ایرانی در دسترس است ( اینجا ) . عنوان این مقاله از مقاله جان پلت وام گرفته شده است .