دیوید لک ، پدر بوم شناسی تکاملی ، تصویر از اینجا .
یادم هست سر کلاس بوم شناسی ، استاد (خانم دکتر چمنی مدیر گروه فعلی دانشکده محیط زیست دانشگاه آزاد اصفهان) ، در حال توضیح فرضیه دسته تخمها بود، که فرضیه مهمی است که بررسی می کند چرا پرندگان تعداد تخم مشخصی می گذارند و هرگونه بیشتر یا کمتر تخم نمی گذارند ، اشاره ای هم به دیوید لک کرد. با احترامی در خور از دیوید لک –بزرگ- نام برد که 30 سال روی سهره ها کار کرده بود ، من دست گرفتم و گفتم استاد نمی توانست روی گونه باحال تری کار کند ؟ مثلا پلنگ ؟ آخر سهره هم شد گونه که یک نفر 30 سال عمر صرف آن کند ؟
دیوید لک بزرگ در سال 1910 به دنیا آمد و 62 سال زیست . دیوید لک یک زیست شناس تکاملی بود که به پیشرفت پرنده شناسی ، اکولوژی و تکامل کمک زیادی کرده است . در سال 1947 کتاب سهره های داروین Darwins Finchesرا که در مورد سهره های داروین در جزایر گالاپاگوس بود را منتشر کرد ، این کتاب مانند دیگر کتابهای لک نتیجه کار میدانی بود ، کتابهای دیگر دیوید لک عبارتند از Life of the Robin در مورد سینه سرخ است و کتاب Swifts in a tower که در مورد بادخورک هاست ، هر سه از کتاب های علمی معروف دیوید لک هستند .
دیوید لک چیزی را توسعه داد که امروزه به عنوان فرضیه لک شناخته می شود . فرضیه لک تکامل اندازه دسته تخم پرندگان را توضیح می دهد ، که بر اساس انتخاب فردی توضیح می دهد که در مقابل فرضیه ای است که دسته تخم را بر اساس مصلحت گونه توجیه می کند و به نام انتخاب گروهی هم شناخته می شود . مطالعاتی که او در طول زندگی خود انجام داد کمک کرد که پرنده شناسی تغییر کند .
لک در سال 1910 در لندن در یک خانواده 4 نفره به دنیا آمد ، پدرش که در یک خانواده مزرعه دار به دنیا آمده بود ، در بیمارستان لندن پزشک جراح گوش و حلق و بینی بود . گرچه پدر لک کمی به پرندگان علاقه مند بود ولی به نظر نمی رسد که در علاقه دیوید لک به پرندگان نقش چندانی بازی کرده باشد .
بومشناسی جزایر ، دیوید لک
دیوید تا پانزده سالگی در محله دون شایر لندن زندگی میکرد ، تابستانها خانواده به منطقه نیو رومنی کرک میرفت ، جایی که دیوید لک توانست بسیاری از پرندگان آن منطقه را بشناسد . او در سال 1928 با نوشتن متنی با موضوع – پرنده محبوب من – جایزه نقره جامعه سلزنتی حفاظت از پرندگان را از آن خود کرد ( در سن 18 سالگی ) . دیوید لک علاقه ای به دنبال کردن حرفه پدرش در پزشکی نشان نداد و بر عکس به جانور شناسی علاقه نشان داد .
در نتیجه پدر دیوید توجه اش به حشره شناسی جلب شد و برای دیوید در تابستان 1929 در موزه فرانکفورت کار پیدا کرد . دیوید لک 4 ماه را به فیکس کردن حشرات در موزه پرداخت و نهایتا آن را بسیار خسته کننده یافت . او سپس به گروه پرنده شناسان کمبریج پیوست که کسانی همچون پیتر اسکات ، آرتور دانکن ، دومینیک سرونتی و تام هریسون در آن عضو بودند . اولین مقاله او در مورد شبگرد بود و در سال 1932 به چاپ رسید . او سفر های زیادی را همراه محققان کمبریج انجام داد که شامل دو سفر به قطب هم می شد . دیوید لک در سال 1934 کتاب پرندگان کمبریج را چاپ کرد . لک دکترایش را در سال 1948 از دانشگاه کمبریج دریافت کرد .
بعد از کمبریج دیوید لک چهار سال مربی علوم در مدرسه دارتینگتن ها بود ، در تابستان 1938 او یکسال مرخصی گرفت تا برای مطالعه رفتار پرندگان به جزایر گالاپاگوس برود .
در سال 1935 دیوید لک برای اولین بار به آمریکا سفر کرد ، در آمریکا با زیست شناسان تاثیر گذار بسیاری مانند ارنست مایر آشنا شد .
برگردیم به سال 1938 ، زمانی که دیوید لک تنها قسمتی از سال را در گالاپاگوس گذراند و سپس با اطلاعاتی که از سهره های گالاپاگوس جمع کرده بود به آمریکا برگشت ، بهار و تابستان سال 1939 را در آکادمی علوم کالیفرنیا گذراند که کلکسیون کاملی از سهره های گالاپاگوس را داشت . دیوید لک در سال 1939 به خانه در انگلستان بازگشت . بعد از جنگ جهانی دیوید لک کتاب سهره های گالاپاگوس ، مطالعه در مورد گوناگونی را منتشر کرد ، او در این کتاب توضیح می دهد که بسیاری از گونه ها بر اساس رانش ژنتیکی سازگاری یافته اند .
کتاب The Life of Robin
اولین کار بزرگ لک ، کتاب The life of Robin بود که به بررسی زندگی سینه سرخ می پرداخت . این کتاب بر اساس تحقیقات میدانی بود که دیوید لک به مدت 4 سال در زمان تدریس در مدرسه Dartington hall آن را انجام داده بود . لک رفتار ، آواز ، قلمرو و تولید مثل سینه سرخ را در این مدت بررسی کرده بود و افراد مختلف گونه را با حلقه گذاری دنبال کرده بود . از سال 1943 تا 1970 ، 5 ویرایش از این کتاب چاپ شد .
لک دوران جنگ جهانی دوم را در ارتش بریتانیا در گروه تحقیق عملیاتی در جزیره اورکنی در مورد استفاده از رادار گذراند ، در این مدت او زیست شناسان دیگری مانند جرج وارلی را ملاقات کرد . در مدتن خدمت لک در این واحد ، تحقیقاتی در مورد جهت یابی پرندگان انجام داد که بعدا باعث شد مبحث نوینی را در این مورد باز کند .
در سال 1945 ، بعد از پایان جنگ جهانی دوم ، لک از خدمت در ارتش آزاد شد ، در همان سال مدیدیرت مرکز پرنده شناسی میدانی ادوارد گری را در دانشگاه آکسفورد به عهده گرفت و تا سال 1973 یعنی زمان مرگش ، این مسئولیت را به عهده داشت .
فعالیتهای لک در پرنده شناسی کاملا بر مطالعه پرندگان زنده در طبیعت بنا شده بود ، او یکی از اولین پیشگامان مطالعه Life history در پرندگان در انگلستان می باشد . لک مطالعاتش را بیشتر بر رویکردهای عددی انجام می داد در حالی که بیشتر پرنده شناسان سنتی در آن زمان تحقیقات خود را روی مورفولوژی ( ریخت شناسی ) و پراکنش جغرافیایی متمرکز می کردند .
اصلی ترین تحقیقات علمی لک بر روی زیست شناسی جمعیت و پراکنش جمعیت های مستقل انجام شده است . تحقیقات وی بیان می کند که انتخاب طبیعی سایز دسته تخم ها را به اندازه ای رشد می دهد که بیشتر پرنده جوان بتواند زنده بماند . ( پرنده تعدادی تخم می گذارد که منجر به بیشترین جوجه ای شود که بتواند لانه را ترک کند ). البته این نظریه پیشتر توسط وین ادواردز این گونه تفسیر شده بود که دسته تخم تابع تراکم پرنده نیست . این یکی از اولین مورد های مطرح کردن انتخاب گروهی بوده است ، البته نظریه لک بر اساس پرندگان آشیانه گزین بود و بعدها گفته شد ممکن است در مورد برخی پرندگان مانند پرندگان دریایی درست نباشد .
لک که مسئولیت تزهای دکترای بسیاری را بر عهده داشت ، روش خاصی را در این مورد پی می گرفت ، او از روش اصلاحا Hands off ، استفاده میکرد و اجازه می داد دانشجویان خودشان در مورد پروژه دکترایشان تصمیم بگیرند . او دانشجویانش را تشویق می کرد که نظرات و ایده هایشان و توضیح ها را دسته بندی کنند و ساده ترین توضیح را گیدا کنن که احتمالا بهترین پاسخ برای نظریه ها هم همان ساده ترین هاست . او از دانشجویانش میخواست تنها یک نسخه برای خواندن ارائه دهند و سپس نسخه نهایی تزشان را انتخاب کنند .
دیوید لک مقالات بسیاری در ژورنالهای علمی پرنده شناسی نگارش کرد ، لک معمولا عنوانهای بیاد ماندنی برای مقالات خود انتخاب می کرد . برای مثال یکی از عنوانهای عجیب او برای مقاله عنوان Territory and poly gamy in a Bishop بود که معنای قلمرو و چند همسری در کشیش را معنا میداد که البته اشاره دیوید لک به پرنده مرغ کشیش بال قرمز بود . به هر حال عنوان به درخواست ویراستار تغییر کرد .
نقاشی دیوید لک از منقار سهره های داروین ، تصویر از اینجا
مشهورترین تحقیق دیوید لک ، کارش روی سهره های داروین بود ، تحقیق میدانی رب روی سهره های داروین در سال 1947 . دو ویرایش از این کتاب موجود است ، لک کتاب ابتدایی را بلافاصله بعد از بازدیدش از گالاپاگوس نوشت که در مورد تفاوت منقار این سهره ها بحث می کند که در اثر گونه زایی و انزوای گونه ها بوجود آمده است .
کتاب دوم اما تفاوت منقار های سهره های گالاپاگوس بخاطر انطباق پذیری آنها با آشیان ها و غذای ویژه را به بحث می گذارد . دلیل این تغییر در نظریات دیوید لک مطالعات او در طی مدت خدمتش در ارتش است . این تغییر در حقیقت نظر دیوید لک را از منشا تفاوتهای سهره های داروین از گونه زایی به انتخاب گروهی تغییر می دهد . دیوید لک در حقیقت این تغییر را به دلیل استفاده مناسب تر از انواع غذا میداند تا بر اساس گونه زایی ( گونه زایی که در اثر ایزوله شدن جمعیت ممکن است بوجود بیاید ) .
در کارهای دیوید لک انتخاب گروهی به عنوان عاملی شناخته می شود که به عنوان موتور تکامل شناخته می شود ، نه اینکه تکامل فقط بر اساس اتفاق یا جهش ژنتیکی بوجود بیاید . در حقیقت فعالیت های لک پایه زیست شناسی جزایر را تشکیل داد که بسیاری از افراد بعدا با تمرکز بر گالاپاگوس آن را پی گرفتند .
ارنست مایر زیست شناس مشهور در مورد نقش دیوید لک در این مورد می گوید :
دیوید لک بیش از هر کس دیگری شایستگی اعتبار نقش اهمیت اکولوژیکی گونه ها را دارد ، او نشان داد فرآیند گونه زایی تنها با جدا شدن و ایزوله شدن جمعیت ها اتفاق نیفتاده است ، بلکه نیاز به سازگاری با رقبا هم در این جریان نقش مهمی داشته است .
کتاب swifts in tower اثر دیوید لک
کتابهای منتشر شده دیوید لک عبارتند از
زندگی سینه سرخ 1943
سهره های داروین 1947
سینه سرخ 1950
تنظیم طبیعی تعداد حیوانات 1954
بادخورک ها در برج 1956
تئوری تکامل و اعتقاد مسیحی 1957 ، با وجود اعتقاد به تکامل دیوید لک همواره مسیحی معتقدی باقی ماند.
لذت پرنده شناسی 1965
مطالعات جمعیت پرندگان 1966
انطباق های طبیعی پرندگان در تولید مثل 1968
نتایج اکولوژیکی ایزوله شدن در پرندگان 1971
تکامل در پرندگان آبزی 1974
زیست شناسی جزایر ( پرندگان جامائیکا) 1976
کتاب زندگینامه دیوید لک اثر تد اندرسون ، تصویر از آمازون
دیوید لک در اثر ابتلا به بیماری لنوفوم هوچکین در سال 1973 درگذشت . در سال 2013 کتاب زندگینامه دیوید لک توسط تد اندرسون با عنوان زندگانی دیوید لک ، پدر بوم شناسی تکامل منتشر شد . در توضیح این کتاب ذکر شده افرادی که در پنجاه سال گذشته بوم شناسی خوانده اند ، با نظریات دیوید لک آشنایند اما کمتر نام وی را به یاد می آوردند . دیوید لک به عنوان پایه گذار بوم شناسی تکاملی روشی جدید در علم پدید آورد . تد اندرسون این کتاب را بر اساس مصاحبه با افراد خانواده دیوید لک و آرشیو آکسفورد نگارش کرده است .
دولف شلتر ، زیست شناس تکاملی که دهه ها بعد از دیوید لک روی سهره های داروین کار کرده است می گوید :
کشفیات دیوید لک در مورد سهره های داروین خیره کننده است ، این هنگامی مهم است که بدانیم او نسبت به چه اطلاعات اندکی در دست داشت . در حقیقت باید آنها را سهره های لک بنامیم نه سهره های داروین .
در حقیقت نکته بسیار مهم این است که سهره های گالاپاگوس که به نام سهره های داروین هم شناخته میشوند و امروزه به عنوان سمبل تکامل شناخته میشوند را اولین بار دیوید لک به آنها توجه کرده است . بعد از دیوید لک بود که کتب علمی و مقالات به پیروی از دیوید لک سهره های گالاپاگوس را سهره های داروین نامیدند .
لک در طول 5 ماه اقامتش در جزایر گالاپاگوس متوجه اختلافات قابل توجه این سهره ها شد.
یادش گرامی.