مجله گربه سانان و محیط زیست

_{در اکوادور 1616 گونه پرنده وجود دارد که 52 گونه آن صرفا در اکوادور زیست می کنند (گونه اندمیک ) ( اینجا )}

سالهاست که آماری دست به دست می شود و بدون منبع قابل اعتنایی بارها به خصوص میان مدیران محیط زیست و رسانه ها ( تصویری و غیر تصویری ) تکرار می شود ، مضمون این آمار این است که ایران پنجمین تنوع زیستی دنیا را در اختیار دارد ( مثلا در مصاحبه معاون وقت سازمان محیط زیست با صدا و سیما ، اینجا ) .

بتدا ببینیم تعریفمان از تنوع زیستی چیست ؟ چالز کربز میگوید تنوع زیستی را صرفا میتوان با شمارش گونه های یک مجموعه یا اندازه گیری فراوانی نسبی هر گونه اندازه گرفت . ( بوم شناسی ، چالز کربز ، ترجمه وهاب زاده )

اگر اطلاع اندکی از انبوه گونه ها در جنگلهای بارانی داشته باشیم ، این آمار پنجمین تنوع زیستی دنیا برای ایران کاملا غیر قابل قبول خواهد بود ، در یک قطعه 50 هکتاری از جنگل های پر باران استوایی در مالزی 830 گونه درخت وجود دارد و در منطقه سراواک مالزی در یک قطعه 6.6 هکتاری ، 711 گونه درخت ( بوم شناسی ، چالز کربز ، ترجمه وهاب زاده ) . برای مثال کل قاره اروپا در شمال آلپ که در اکثر منابع گونه های ایران با این قاره مقایسه می شود تنها 50 گونه درخت دارد .

در مورد مهره داران برای مثال بیش از 1000 گونه ماهی در رودخانه آمازون در آمریکای جنوبی یافت می شود ( اکتشاف در این منطقه هنوز کامل نیست ) و دریاچه های ویکتوریا ، تانگانیکا و مالاوی در شرق آفریقا 1450 گونه ماهی آب شیرین دارند . ( بوم شناسی ، کربز ) .

در ایران ما در مقایسه گونه های ماهی در ایران 174 گونه است  . ( حیات وحش ایران ، اسکندر فیروز ) 

اگر بزرگترین تنوع زیستی در میان کشورها را به زبان انگلیسی جستجو کنید نامی از ایران پیدا نمی کنید . کشورهای برزیل ،کلمبیا ، اکوادور ، مکزیک ، پرو ، ونزوئلا و ایالات متحده بالاترین تنوع زیستی در قاره آمریکا ، کشورهای چین ، اندونزی ، هند ، فیلیپین و مالزی در آسیا ، ماداگاسکار ، کنگو و آفریقای جنوبی در قاره آفریقا ، استرالیا و پاپوآ گینه نو در قاره استرالیا .

اینها همه کشورهایی عمدتا استوایی یا با مساحت زیاد و تنوع زیستی بالا در سطح دنیا هستند . در زیر چند کشور این فهرست را با ایران مقایسه میکنیم . ( منبع : اینجا )

در ایران ما 520 گونه پرنده ، 194 گونه پستاندار ، 22 گونه دوزیست ،  10000 گونه گیاه داریم . (حیات وحش ایران ،  اسکندر فیروز - پرندگان ایران ، جمشید منصوری – خزندگان و دوزیستان ایران ، کامران کمالی – پستانداران ایران ، هوشنگ ضیایی )

ونزوئلا : 1410 گونه پرنده ، 351 گونه پستاندار ، 315 گونه دوزیست ، 21000 گونه گیاه

آفریقای جنوبی : 858 گونه پرنده ، 299 گونه پستاندار ،117 گونه دوزیست ، 22000 گونه گیاه

فیلیپین : 612 گونه پرنده ،  210 گونه پستاندار ، 111 گونه دوزیست ، 9250 گونه گیاه

پرو : 1800 گونه پرنده ، 500 گونه پستاندار ، 380 گونه دوزیست ، 13000 گونه گیاه

هند : 1250 گونه پرنده ، 410 گونه پستاندار ، 197 گونه دوزیست ، 18000 گونه گیاه

اکوادور : 1616 گونه پرنده ، 369 گونه پستاندار ، 415 گونه دوزیست ، 16087 گونه گیاه

چین : 1244 گونه پرنده ، 581 گونه پستاندار ، 284 گونه دوزیست ، 30000 گونه گیاه

برزیل : 1900 گونه پرنده ، 712 گونه پستاندار ، 978 گونه دوزیست ، 43893 گونه گیاه

گرچه ایران به دلیل داشتن عوامل اقلیم و ناهمگونی فضایی ( که هر دو از عوامل افزایش تنوع زیستی به شمار میروند ، بوم شناسی کربز ) و عوامل دیگر تنوع زیستی بالایی دارد ، ولی نباید برای دامن زدن به احساسات ملی گرایانه ، آمار های بدون پشتوانه علمی منتشر شود ، مثال پنجمین تنوع زیستی دنیا اکنون تبدیل به یکی از مسائل بدون پشتوانه که مرتبا در اخبار مورد استناد قرار می گیرند شده است .

آماری که ایران در آن تنوع زیستی با محاسبه ،پستانداران ، دوزیستان ، خزندگان و ماهیها رتبه 48 جهان را بدست آورده است ( اینجا )

در مصاحبه دیگری خانم دکتر ابتکار ایران جزء 20 کشور اول دنیا در تنوع زیستی معرفی می کند ( اینجا )  ،  در حالی که جستجو در میان مقالات انگلیسی زبان چنین چیزی را اثبات نمی کند ، در این موارد منابع متعددی وجود دارد و امارهای مختلف ، اما در هیچ کدام ذکر نشده است که ایران در بین 20 کشور اول است ، من در جستجو هایم تنها این امار را پیدا کردم که ایران را در ردیف 48 ام جهان قرار داده است که با توجه به فاصله کشورمان با نقاط داغ تنوع زیستی در استوا به نظر منطقی تر میرسد . ( منبع )

طبق این جدول برزیل ، کلمبیا ، اندونزی ، چین ، مکزیک ، پرو ، استرالیا ، هند ، اکوادور و ونزوئلا رتبه اول تا دهم تنوع زیستی دنیا را در اختیار دارند .