تصویر از colros بازنشر شده در lifeyourway
خرید و فروش کالاهای دست دوم این روزها رونق بسیاری گرفته است . بسیاری از افراد وسایلی که به آن نیاز ندارند را از طریق اینترنت به فروش می رسانند .
شیوه تولید در قرن بیست و یکم ، مصرف بسیار منابع و تولید زباله و آلودگی محیط زیست را موجب شده است ، اما به نظر می رسد مصرف کنندگان نسبت نقششان آگاه تر شده اند . مصرف کالای دست دوم ماهیتی غیر مصرف گرایانه و فروتنانه دارد . هنگامی که مصرف کننده ای کالای دست دوم مصرف می کند ، الزاما فقیر نیستند . هوشمندانه عمل می کنند تا هم اقتصادی عمل کنند ، هم زیست محیطی . در حقیقت خریداران دست دوم به نوعی ضد مصرف روی آورده اند که بیشتر به رشد شخصیتشان تاکید میشود .
تحقیقات بسیاری در مورد مصرف کالای دست دوم صورت گرفته است ، هنگامی که اطلاعات در مورد مصرف کالای دست دوم اندک بود ، اکثر افراد عدم داشتن توان مالی را دلیل خریدن کالای دست دوم می شناختند .
یک پژوهش جالب ، خرید دست دوم را به دلایلی مانند انگیزه های دیداری ، تمایل به چانه زنی و احساس تعلق به جامعه را از ویژگی های خرید دست دوم ذکر میکند، یا احساس خاص بودن و احساس نوستالژیک هنگام خرید وسایل دست دوم هم از همین دست انگیزه هاست .
اگر تجربه خرید وسایل دست دوم را داشته باشید ، به این احساس خاص پی برده اید . برای من هنگامی که یک کتاب دست دوم را خریداری می کنم ، خواندن صفحه اول و یادداشتهای خریدار قبلی بسیار لذت بخش و جالب است . گاهی صفحه ای که اتفاقا از نظر شما هم جالب است ، نظر مالک قبلی کتاب را هم جلب کرده است ، متوجه می شوید که آن صفحه بیشتر خوانده شده است یا خطی زیر جمله ای کشیده شده است . در حقیقت بسیاری از وسایل دست دوم داستانی دارند ، داستان مالکان قبلی .
در سال 2017 ، آلمانیها بزرگترین گروه خرید کالای دست دوم از Ebay بوده اند . تصویر از crazylister
دلایل خرید دست دوم در برخی موراد پیچیده است . مثلا تحقیقات نشان داده که مصرف کنندگان آلمانی ، بیشتر به دنبال سبک خاصی از زندگی هستند تا انتقام گرفتن از مصرف زدگی . در حالی که در بریتانیا بیشتر انگیزه های اقتصادی مطرح است .
البته در هر حال شرایط اقتصادی و زمانی تاثیر زیادی بر خرید کالاهای دست دوم دارند .
موسسه آی وی وال در سوئد تحقیق جالبی در مورد میزان کاهش گازهای گلخانه ای در اثر استفاده از وسایل دست دوم را انجام داده است . مثلا در مبلمان چوب ، فولاد ، پلی پروپیلن ، پلی یورتن ، پلی استر ، کتان ، چرم و پشم استفاده میشود . بر اساس همین مواد اولیه این موسسه برآورد کرده است که در سال 2017 تعداد 3.4 میلیون دست مبل در سایت های دست دوم سوئد فروش رفته است که باعث کاهش 800 هزار تن گاز گلخانه ای شده است . عالی نیست ؟
در ایران وضعیت چگونه است ؟ خبرگزاری فارس در دی ماه 1397 در گزارشی به بررسی وضعیت بازار دست دوم فروشی در بازرا ایران پرداخته است ، در این گزارش با توجه به آمار های بانک مرکزی از درآمد خانوارهای ایرانی از فروش کالاهای دست دوم ، اطلاعات جالبی به دست آمده است . جالب ترین نکته که نقطه عطف استفاده از وسایل دست دوم بوده جهش سال 1392 بوده است ، در این سال درآمد خانوارهای ایرانی از فروش وسایل دست دوم از 680 هزار تومان به 930 هزار تومان افزایش یافته است . دلیل ؟ بوجود آمدن سایتهای اینتزنتی فروش وسایل دست دوم . در سال گذشته به طور متوسط 200 هزار آگهی در روز در سایت دیوار منتشر شده است .
استفاده از بسیاری از لوازم دست دوم ، کمک بسیاری به محیط زیست میکند ، مثلا لوازم الکترونیکی اکثرا بازیافت پرهزینه و پیچیده ای دارند که استفاده مجدد از آنها می تواند برای سالها مجددا آنها را در مدار استفاده قرار دهد و از گازهای گلخانه ای که در اثر تولید یک واحد جدید از این وسیله تولید شود بکاهد . توجه کنید که بسیاری از لوازم الکترونیکی کاهش قیمت شدیدی پس از به بازار آمدن ورژن های جدید را تجربه می کنند ، بنابر این از نظر اقتصادی هم خرید لوازم الکترونیکی دست دوم میتواند بسیار به صرفه باشد .
انبار شرکت h&m . شرکت h&m در سال 2017 میزان 1771 تن لباس را جمع آوری کرده معادل حدود 89 میلیون تی شرت
قسمت دیگری از بازار وسایل دست دوم لباس است ، گرچه سالها فقط خیریه ها دریافت کننده لباس های مستعمل بوده اند ، اما هم اکنون فروشگاههایی مانند H&M در فروشگاههایشان قسمتی مخصوص ارایه لباسهای دست دوم دارند .
این شرکت لباسها را به 3 طریق بازیافت میکند ، آنهایی که قابل استفاده مجدد هستند ، آنهایی که قابل تبدیل به لباسهای جدید هستند و آنهایی که میتواند برای پارچه هایی که برای مثلا تمیزکاری استفاده شوند بازیافت شوند .نکته ای که باید در استفاده از وسایل دست دوم توجه کنیم ، عمر بسیاری از وسایل به سر نرسیده است . بسیاری از وسایل میتوانند در صورتی که در اختیار مالک جدیدی قرار بگیرند سالها عمر کنند . بنابر این اگر شما کالایی دارید که از آن استفاده نمیکنید ، قبل از دور انداختن به این فکر کنید که آیا فرد دیگری نمی تواند از آن استفاده کند ؟ نکته دیگر این است که در بسیاری از موارد تنها با یک تعمیر یا بهینه سازی ساده (مثلا در مورد مبلمان) می توان آنها را به چرخه استفاده بازگرداند.
در ایران سایتهای بسیاری وجود دارند که می توان برای خرید و فروش وسایل دست دوم به آنها مراجعه کرد ، سایتهایی مانند دیوار که شما بی واسطه با خریدار و فروشنده روبرو هستید و سایتهایی مانند ایسام که شما میتوانید رضایت خریداران قبلی از فروشنده ای که میخواهید از آن خرید کنید را بررسی کنید ( تقریبا مشابه ebay ) و پول شما تا زمان تایید شما از خرید نزد سایت میماند و به فروشنده تحویل نمیشود . یا اپلیکیشن هایی مثل کمدا برای فروش لباس دست دوم یا نویی که به آنها احتیاجی نیست و چندین سایت دیگر .
این مسئله مهمی است . در گذشته شما مجبور بودید برای خرید وسایل دست دوم تنها به فروشگاه محلی خودتان اکتفا کنید ولی حالا می توان همه کالا ها را آنلاین خرید و مطمئنا انتخابهای بسیار زیادی پیش روی خریداران کالای دست دوم وجود دارد. حالا میتوان در هزینه ها صرفه جویی کرد و ضمنا به محیط زیست کمک شایانی کرد . هر کالای دست دومی که خریداری میشود ، در عوض یک کالای نو کمتر تولید شده است .
یک کت و شلوار دست دوم اتیکت خورده و آماده فروش در سایت آلمانی ubup.com که مخصوص فروش البسه دست دوم است.
هنگامی که کالای دست دومی را میخرید ، ضمنا در بست بندی که منابع زیادی را مصرف میکند صرفه جویی شده است ، چون کالاهای دست دوم بسته بندی ندارند . ضمنا در حقیقت منابعی که برای حمل و نقل تولید آن کالا استفاده شده حفظ شده است .
من همیشه موقعی که وسیله دست دومی را میخریدم به این فکر میکردم که چه داستانهایی پشت این وسیله است ؟ چه سالها و روزهایی که باهم طی نکرده اند . در سریال فرندز (فصل 6 قسمت 11) یکی از ستون های قسمتهای داستان ، اصرار کاراکتر فیبی برای خرید مبلمان دست دوم است به خاطر همین که هر وسیله داستانی پشت سر داشته باشد . داستان مالکان قبلی .
منابع : گزارش سبک زندگی دست دوم در شماره 56 مجله اندیشه پویا ، نوشته آدرین اشتفن و رگینا هنکل ، ترجمه ابراهیم اسکافی ، خبرگزاری فارس ، sustainablelifeblog